W praktyce wierzycieli coraz częściej pojawia się pytanie, czy można równolegle dochodzić swoich roszczeń zarówno w ramach postępowania upadłościowego, jak i na drodze cywilnej. To zagadnienie ma istotne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy istnieje obawa, że majątek dłużnika nie wystarczy na zaspokojenie wszystkich wierzytelności.
Zasady dochodzenia roszczeń w postępowaniu upadłościowym
W sytuacji ogłoszenia upadłości przez dłużnika, kluczowe znaczenie dla wierzyciela ma sposób zgłoszenia i dochodzenia swoich roszczeń w ramach postępowania upadłościowego. Czy wierzyciel może dochodzić roszczeń jednocześnie w postępowaniu upadłościowym i cywilnym? Zasadniczo ogłoszenie upadłości pociąga za sobą konieczność skierowania wszelkich roszczeń przeciwko upadłemu wyłącznie do sędziego-komisarza, a nie na drogę postępowania cywilnego.
Po ogłoszeniu upadłości wierzyciel zobowiązany jest do zgłoszenia swojej wierzytelności syndykowi w przewidzianym terminie. Dochodzenie roszczenia w tym trybie odbywa się na szczególnych zasadach – kluczowe znaczenie ma tutaj ustalenie listy wierzytelności, weryfikacja zgłoszenia przez syndyka i ewentualna możliwość zgłoszenia sprzeciwu. Co istotne, fraza „czy wierzyciel może dochodzić roszczeń jednocześnie w postępowaniu upadłościowym i cywilnym” pojawia się często w kontekście prób obejścia procedury upadłościowej – co może skutkować oddaleniem pozwu cywilnego lub jego zawieszeniem.
Zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego, wszelkie działania windykacyjne muszą być wstrzymane, a to oznacza, że wierzyciel nie może prowadzić egzekucji komorniczej, a także nie może swobodnie dochodzić roszczeń w drodze pozwu cywilnego – chyba że mamy do czynienia ze szczególnymi wyjątkami, o których piszemy dalej.
Czy równoległe postępowanie cywilne jest dopuszczalne wobec dłużnika w upadłości?
Odpowiedź na pytanie czy wierzyciel może dochodzić roszczeń jednocześnie w postępowaniu upadłościowym i cywilnym zależy w dużej mierze od rodzaju roszczenia, a także od momentu, w którym doszło do ogłoszenia upadłości. Choć ogłoszenie upadłości blokuje możliwość egzekucji czy wszczynania nowych postępowań sądowych o zapłatę, istnieją pewne wyjątki, które mogą pozwalać na prowadzenie równoległego postępowania cywilnego.
W praktyce równoległe dochodzenie roszczeń bywa możliwe w poniższych sytuacjach:
-
gdy postępowanie cywilne zostało wszczęte przed ogłoszeniem upadłości, a jego zawieszenie nie nastąpiło z mocy prawa,
-
gdy postępowanie dotyczy ustalenia istnienia wierzytelności (np. w ramach sprawy o ustalenie stosunku prawnego),
-
w przypadku powództw o wyłączenie określonych składników majątku z masy upadłości,
-
w razie dochodzenia roszczeń wynikających z czynów niedozwolonych (np. deliktów), które nie podlegają zgłoszeniu do masy upadłościowej.
Tym samym dochodzenie roszczeń w postępowaniu upadłościowym i cywilnym może się odbywać równolegle tylko w sytuacjach wyjątkowych. Wierzyciel, który zdecyduje się na taki krok, musi być świadomy ryzyka prawnego, w tym możliwości zawieszenia postępowania cywilnego na wniosek syndyka lub z urzędu. Warto również pamiętać, że postępowanie upadłościowe ma charakter zbiorowy – jego celem jest sprawiedliwe rozdzielenie majątku dłużnika między wszystkich wierzycieli.
Skutki wszczęcia postępowania upadłościowego dla postępowań cywilnych
Wszczęcie postępowania upadłościowego wobec dłużnika wywołuje daleko idące skutki prawne, które bezpośrednio wpływają na możliwość prowadzenia spraw cywilnych przeciwko temu dłużnikowi. Przepisy Prawa upadłościowego stanowią wprost, że z chwilą ogłoszenia upadłości postępowania cywilne dotyczące masy upadłości ulegają zawieszeniu. Oznacza to, że nawet jeśli sprawa o zapłatę była już wcześniej w toku – sąd ma obowiązek zawiesić ją z urzędu lub na wniosek syndyka.
Pojawia się zatem ponownie kluczowe pytanie: czy wierzyciel może dochodzić roszczeń jednocześnie w postępowaniu upadłościowym i cywilnym? W zdecydowanej większości przypadków – nie. Wierzyciel powinien zgłosić swoje roszczenie do masy upadłościowej, a nie kontynuować lub wszczynać nowe procesy cywilne. Próba równoległego działania może prowadzić nie tylko do oddalenia powództwa, ale również do niepotrzebnych kosztów sądowych i procesowych.
Wyjątkowość pewnych sytuacji – jak powództwa o ustalenie istnienia wierzytelności czy sprawy dotyczące roszczeń z czynów niedozwolonych – nie zmienia faktu, że zasadą ogólną jest pierwszeństwo postępowania upadłościowego. Co więcej, skutkiem ogłoszenia upadłości jest także ograniczenie zdolności procesowej dłużnika – od tej chwili reprezentuje go syndyk, który może podejmować decyzje w imieniu upadłego. Z perspektywy wierzyciela oznacza to konieczność całkowitej zmiany strategii dochodzenia należności.
Jakie strategie może zastosować wierzyciel, by zabezpieczyć swoje roszczenia?
Wierzyciel, działając w realiach upadłościowych, musi być nie tylko dobrze poinformowany, ale przede wszystkim strategiczny. Czy wierzyciel może dochodzić roszczeń jednocześnie w postępowaniu upadłościowym i cywilnym? – w świetle powyższego widać, że w ograniczonym zakresie. Tym bardziej istotne staje się przygotowanie właściwej taktyki działania. Oto główne strategie, jakie może rozważyć wierzyciel:
-
Terminowe zgłoszenie wierzytelności – podstawowa czynność, bez której wierzyciel nie ma szans na udział w podziale funduszy z masy upadłości. Niedotrzymanie terminu oznacza konieczność złożenia wniosku o przywrócenie terminu, co nie zawsze kończy się powodzeniem.
-
Monitoring działań syndyka – wierzyciel powinien aktywnie interesować się przebiegiem postępowania upadłościowego, w tym kontrolować publikacje w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ), składane przez syndyka dokumenty oraz ewentualne rozliczenia.
-
Złożenie sprzeciwu do listy wierzytelności – jeżeli roszczenie wierzyciela zostało nieuwzględnione lub zakwestionowane przez syndyka, możliwe jest złożenie sprzeciwu, który pozwala dochodzić swoich praw dalej przed sądem.
-
Wnioskowanie o wyłączenie składników majątku z masy upadłości – jeżeli wierzyciel ma uzasadnione podstawy, że dany składnik nie powinien należeć do masy (np. jest przedmiotem zabezpieczenia rzeczowego), może złożyć odpowiedni wniosek.
-
Zabezpieczenie dowodów i roszczeń w postępowaniu cywilnym – nawet jeśli zasadniczo nie można prowadzić postępowania równolegle, możliwe jest czasem zabezpieczenie interesu wierzyciela, np. poprzez uzyskanie sądowego zabezpieczenia majątku lub dokumentów jeszcze przed ogłoszeniem upadłości.
Wierzyciel powinien podejmować działania przemyślane i zgodne z przepisami, unikając błędów formalnych. Odpowiednio przygotowana i poprowadzona strategia zwiększa szanse na częściowe bądź pełne odzyskanie należności – nawet w warunkach tak trudnych, jakimi są realia postępowania upadłościowego.
Więcej informacji na ten temat: https://deberg.pl
[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady prawnej lub finansowej.
